Ρούλα Σκουρογιάννη

Ασκώντας δριμεία κριτική σε «μαφιόζικα» κυκλώματα που προωθούν την πρακτική των ιατρικά αναίτιων καισαρικών, ο βουλευτής Ηρακλείου με Το Ποτάμι, Σπύρος Δανέλλης, έθιξε για άλλη μία φορά το εξαιρετικά σημαντικό  αυτό θέμα, μιλώντας χτες στη Βουλή, με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας:

«Οι κοινωνίες μας, μόνο υποκριτικά αναγνωρίζουν το δικαίωμα στη μητρότητα.

Ένα δομικό δικαίωμα για τη φύση και την υγεία της γυναίκας.

Αλλά και όταν φτάνουν να αποκτήσουν παιδί, σε μεγάλη πια ηλικία, οι γυναίκες των αναπτυγμένων χωρών, οδηγούνται στην, περισσότερες φορές, ιατρικά αναίτια επιλογή της καισαρικής, αφού ο φυσικός τοκετός δεν προωθείται μέσω στοχευμένων πολιτικών του κράτους.

Η χώρα μας αποτελεί χαρακτηριστικό κακό παράδειγμα.

Γυναίκες με ελλιπή ενημέρωση, έρμαια μαφιόζικων πρακτικών, ενδεδυμένων με ψευδο-επιστημονικό μανδύα.

Όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος των καισαρικών βρίσκεται στο 25%, η χώρα μας βρίσκεται στο 50-70%, δεδομένου ότι δεν μπαίνουμε καν στον κόπο να κρατάμε επίσημα στατιστικά στοιχεία για τους τοκετούς (!).

Δεν είναι η πρώτη που έρχεται στη δημοσιότητα το θέμα. Τον περασμένο μήνα, με αφορμή την αναγκαιότητα συμμόρφωσης της Ελλάδας με τις παρατηρήσεις που έγιναν από την Επιτροπή για την Εξάλειψη των Διακρίσεων σε Βάρος των Γυναικών (CEDAW), στο θέμα του υψηλού ποσοστού μη ενδεδειγμένων ιατρικά, καισαρικών που παρατηρείται στη χώρα μας, ο κ. Δανέλλης κατέθεσε Ερώτηση προς τον υπουργό Υγείας, Ανδρέα Ξανθό, σχετικά με τις ενέργειες της κυβέρνησης, προκειμένου να εκδώσει άμεσα σχετική εγκύκλιο προς τις μαιευτικές κλινικές ώστε να αποφευχθούν οι όποιες παραβιάσεις των δικαιωμάτων μητέρας και παιδιού στον τοκετό και να μειωθεί το ποσοστό των αναίτιων καισαρικών. Μιλώντας χτες ο βουλευτής στο dailypharmanews.gr επεσήμανε ότι ο κ. Ξανθός δεν απάντησε ποτέ στην ερώτηση που του τέθηκε…

Παρατηρήσεις στην Ελλάδα από την Επιτροπή του Ο.Η.Ε. για το Καθεστώς των Γυναικών

Αξίζει εδώ να υπενθυμίσουμε τις παρατηρήσεις που έγιναν από την Επιτροπή για την Εξάλειψη των Διακρίσεων σε Βάρος των Γυναικών (CEDAW), στο θέμα του υψηλού ποσοστού μη ενδεδειγμένων ιατρικά, καισαρικών που σημειώνεται στη χώρα μας. 

Να διευκρινίσουμε ότι οι διακρίσεις που επεσήμανε η επιτροπή δεν αφορούν μόνο στο θέμα των δικαιωμάτων της γυναίκας στον τοκετό αλλά επίσης σε εργασιακά ζητήματα αλλά και στο φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας.

Η γενική εκτίμηση της Επιτροπής του ΟΗΕ για την Ελλάδα, σύμφωνα με την προηγούμενη, 7^η Έκθεση δεν ήταν ιδιαίτερα θετική για τη θέση και τη μεταχείριση της γυναίκας στη χώρα μας:

«Η Επιτροπή εξακολουθεί να ανησυχεί σοβαρά για τις πατριαρχικές απόψεις και τα βαθειά ριζωμένα στερεότυπα σχετικά με τους ρόλους και τις ευθύνες γυναικών και ανδρών σε όλους τους τομείς της ζωής και για τις περιορισμένες προσπάθειες του συμβαλλόμενου Κράτους για την αντιμετώπιση τέτοιων πρακτικών που εισάγουν διακρίσεις. Η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία ότι οι συνήθειες και οι πρακτικές αυτές διαιωνίζουν τις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών και των κοριτσιών και ότι αντικατοπτρίζονται στη μειονεκτική και άνιση θέση των γυναικών σε πολλούς τομείς, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης, της δημόσιας ζωής και τη λήψη αποφάσεων, καθώς και στη συνεχιζόμενη βία κατά των γυναικών. Ανησυχητικό είναι και το γεγονός ότι, μέχρι τώρα, το συμβαλλόμενο Κράτος δεν έχει φροντίσει για τη λήψη μόνιμων μέτρων ώστε να αλλάξουν ή να εξαλειφτούν τα στερεότυπα και οι αρνητικές παραδοσιακές αξίες και πρακτικές».

Άνω του 50% των τοκετών γίνονται με καισαρική τομή σε ιδιωτικά και δημόσιά μαιευτήρια

Επιστρέφοντας στο σημαντικό ζήτημα των ιατρικά αναίτιων καισαρικών, τα στοιχεία που αναφέρονται επισήμως, χωρίς να είναι όμως η επίσημη καταγραφή(!) αφού τέτοια δεν υπάρχει, προκύπτουν από πηγές όπως οι αποζημιώσεις του ΕΟΠΥΥ ή άλλοι φορείς που ανεπίσημα καταγράφουν και καταγγέλλουν την πρακτική των μη απαραίτητων καισαρικών. Από αυτές τις καταγραφές, λοιπόν, φέρεται στα ιδιωτικά μαιευτήρια το ποσοστό των τοκετών με καισαρική να πλησιάζει το 58% και στα δημόσια το 55,5%.

Τι σημαίνει αυτό για το κόστος στην Υγεία

Το γεγονός ότι είτε σε δημόσιο είτε σε ιδιωτικό νοσοκομείο στον ΕΟΠΥΥ η αποζημίωση ενός τοκετού με καισαρική στοιχίζει σχεδόν τα διπλάσια χρήματα από το φυσιολογικό τοκετό, καθιστά εμφανές το πρόβλημα για τα οικονομικά του τομέα της Υγείας. Ο Οργανισμός, όμως, δεν κάνει ποιοτική ανάλυση για το αν στοιχειοθετείται ως απολύτως απαραίτητη μία καισαρική, βάση ενδείξεων, ώστε να μην καταβάλλει αποζημίωση στις ιατρικά αναίτιες καισαρικές. Ας το λάβουν υπόψη τους αυτό οι υπεύθυνοι.

Οι λόγοι που γίνονται τόσες πολλές καισαρικές είναι πολλοί και σύνθετοι:

Κάποιες φορές, ευθύνονται οι ελλείψεις προσωπικού στα δημόσια νοσοκομεία. Μια έγκυος που παρακολουθείται από γιατρό δημόσιου νοσοκομείου προτιμά να προγραμματίσει έναν τοκετό και αυτό επειδή ο φυσιολογικός τοκετός μπορεί να προκύψει οποιαδήποτε στιγμή –ίσως και εκτός ωραρίου του γιατρού που την παρακολουθεί- και αυτό σημαίνει ότι θα την αναλάβει άλλος μαιευτήρας, εκτός της επιλογής της. Τις περισσότερες φορές, ο τοκετός με πρόκληση οδηγεί σε τοκετό με καισαρική. Γενικώς, το ίδιο αποτέλεσμα έχει, συχνότατα, η προκλητή έναρξη τοκετού, όπως για παράδειγμα όταν ο γιατρός κρίνει ότι έχουν παρέλθει οι ημέρες κατά τις οποίες θα έπρεπε να γεννήσει η γυναίκα. Γενικότερα, κατηγορούνται οι γιατροί ότι προτιμούν τη «γρήγορη λύση» ενός τοκετού με καισαρική παρά την πολύωρη αναμονή ενός τοκετού με φυσιολογική διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει από έξι ώρες έως και μία ημέρα. Σε αυτό, ίσως, συμβάλλει και η κουλτούρα της ταχύτητας και της ασφάλειας που διακρίνει σε μεγάλο βαθμό τις γυναίκες που βρίσκονται ένα βήμα πριν τον τοκετό αλλά και τις οικογένειές τους.

Υπάρχει τάση μείωσης του ποσοστού στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια; Η άποψη των γιατρών

Για τις απόλυτες ενδείξεις που πρέπει να οδηγούν ένα μαιευτήρα να διενεργήσει έναν τοκετό με καισαρική αλλά και για το αν αλλάζει η φιλική προς τις αναίτιες καισαρικές νοοτροπία στη χώρα μας, μίλησε στο dailypharmanews.gr ο Μαιευτήρας, Χειρουργός-Γυναικολόγος, κ. Δημήτρης Μπιλάλης, Διαπιστευμένος Ακόλουθος του Βασιλικού Κολλεγίου Μαιευτήρων Γυναικολόγων της Μεγ. Βρετανίας (FRCOG) & Μέλος του επιστημονικού συμβουλίου του Λητώ.

«Η καισαρική, σύμφωνα με τις ισχύουσες  οδηγίες, θεωρείται απαραίτητη και προγραμματίζεται (απόλυτες ιατρικές ενδείξεις) κυρίως όταν στο τέλος της κύησης:

• υπάρχει προδρομικός πλακούντας (ο πλακούντας καλύπτει τμήμα ή ολόκληρο το τραχηλικό στόμιο)
• το μωρό έχει ισχιακή προβολή (έρχεται με τα ποδαράκια προς τα κάτω)
• η κύηση είναι δίδυμη και το πρώτο μωρό έρχεται σε ισχιακή προβολή
• υπάρχει ιογενής λοίμωξη (ΗΙV λοίμωξη με ή χωρίς ταυτόχρονη παρουσία του ιού της ηπατίτιδας C ή πρώτη προσβολή από τον ιό του έρπητα των γεννητικών οργάνων κατά το τελευταίο τρίμηνο της εγκυμοσύνης).
• έχουν προηγηθεί περισσότερες από δύο καισαρικές τομές

Επείγουσα καισαρική γίνεται όταν, κατά την εξέλιξη του τοκετού, υπάρχουν ενδείξεις ότι η ζωή του μωρού τίθεται σε κίνδυνο, ο τοκετός δεν εξελίσσεται όπως θα έπρεπε, παρουσιάζεται κολπική αιμορραγία κατά τη διάρκεια του Τοκετού (αποκόλληση πλακούντα με εμβρυική δυσχέρεια), αρχίζουν οι συσπάσεις πριν από την ημερομηνία που έχει προγραμματισθεί καισαρική τομή για ιατρικούς λόγους ή παρουσιάζονται καταστάσεις που θέτουν σε κίνδυνο και τη ζωή της μητέρας και του εμβρύου όπως η προεκλαμψία (υπέρταση της κύησης).

Καταστάσεις όπως «μικρό» για τη διάρκεια της κύησης μωρό, δίδυμη κύηση, κύηση πέραν των 40 εβδομάδων, προχωρημένη ηλικία της μητέρας, προσβολή από τους ιούς της ηπατίτιδας Β ή C, νέα προσβολή από τον ιό του έρπητα των γεννητικών οργάνων στο τέλος της κύησης, μυωπία/ στραβισμός, αυξημένο σωματικό βάρος ή παχυσαρκία της μητέρας και διαβήτης της κύησης δεν αποτελούν από μόνες τους απόλυτες ιατρικές ενδείξεις για καισαρική τομή και πρέπει να λαμβάνονται υπόψη εξατομικευμένα, ανάλογα με τα προσωπικά δεδομένα, την κατάσταση υγείας και την πορεία της εγκυμοσύνης της κάθε γυναίκας».

Απαντώντας σχετικά με το αν τηρούνται οι ενδείξεις αυτές στη χώρα μας ή διενεργούνται μη ενδεδειγμένες ιατρικά καισαρικές σε πολύ μεγάλο ποσοστό των τοκετών, ο κ. Δ. Μπιλάλης επεσήμανε ότι:

«Τα ποσοστά αυτά έχουν ελεγχθεί από ανώτατες αρχές οπότε δε μπορούμε να τα αμφισβητήσουμε. Ο κάθε ιατρός πρέπει να κρίνει τι είναι καλύτερο για την μέλλουσα μητέρα που παρακολουθεί στη διάρκεια της εγκυμοσύνης της. Η εγκυμοσύνη και ο τοκετός είναι απόλυτα φυσιολογικές καταστάσεις και έτσι πρέπει να τις αντιμετωπίζουμε. Μερικές φορές όμως συμβαίνει, η ασφαλέστερη επιλογή για να έρθει στον κόσμο ένα μωρό να είναι η καισαρική τομή. Τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό. Η καισαρική τομή όμως πρέπει να γίνεται όταν υπάρχουν ιατρικές ενδείξεις».

Ερωτώμενος για το τι μπορεί να αλλάξει αυτή την πρακτική ή νοοτροπία στην Ελλάδα, καθώς και για το αν υπάρχουν δομές Υγείας, δημόσιες ή ιδιωτικές που τηρούν τις ενδείξεις, ο κ. Μπιλάλης ανέφερε χαρακτηριστικά:

«Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε ως θετικό είναι το γεγονός ότι σιγά σιγά, με τη σωστή ενημέρωση και καλή συνεργασία και διάθεση όλων (μαιευτήρων, μαιών, επιτόκων) τα ποσοστά αυτά αρχίζουν να μειώνονται. Οι δομές Υγείας βελτιώνονται διαρκώς ακολουθώντας την ανάγκη για πιο φυσική προσέγγιση του Τοκετού. Τα μαιευτήρια κάνουν μεγάλη προσπάθεια να δημιουργήσουν ολοένα και πιο φιλικές συνθήκες για το Φυσικό Τοκετό και στηρίζουν με πρωτόκολλα πρακτικές, όπως ο Φυσιολογικός Τοκετός μετά από Καισαρική Τομή (VBAC) ή ο Τοκετός στο Νερό.

Αυτό που έχει μεγάλη σημασία, ιδιαίτερα τώρα που ο VBAC τοκετός έχει πάρει τόσο μεγάλη δημοσιότητα και ολοένα και περισσότερες γυναίκες που είχαν γεννήσει με καισαρική την πρώτη φορά επιθυμούν και εφόσον κρίνεται ασφαλές, καταφέρνουν να γεννήσουν φυσιολογικά (σε ποσοστό 75 με 80%), είναι να γίνει μία προσπάθεια να μειωθεί ο αριθμός των καισαρικών τομών στον πρώτο τοκετό. Αυτό θα επιφέρει σημαντική μείωση στα συνολικά ποσοστά ΚΤ για τα οποία μας ενοχοποιούνε. Προς την κατεύθυνση αυτή, πρέπει να δημιουργηθούν πιο ισχυρές κατευθυντήριες οδηγίες, και να υπάρξει η δυνατότητα οι νέοι μαιευτήρες να εκπαιδευτούν στον υποβοηθούμενο κολπικό τοκετό (βεντούζα, εμβρυουλκό) με ασφάλεια, ώστε να εξαντληθούν οι δυνατότητες πραγματοποίησης ενός φυσιολογικού τοκετού πριν καταφύγουμε στην Καισαρική Τομή. Επίσης, η συνεργασία με τις μαίες, που θα προετοιμάσουν τις μέλλουσες μητέρες για το Φυσιολογικό Τοκετό, και θα τις στηρίξουν και εκείνες ψυχολογικά τόσο στη διάρκεια του τοκετού όσο και μετά, είναι εξίσου σημαντική».

Στο Μαιευτήριο Λητώ, πριν από ενάμισι χρόνιο, περίπου, έγινε μία πολύ σημαντική ανακοίνωση, στο επίκεντρο της επιστημονικής διάλεξης με θέμα «Επείγουσα επεμβατική μαιευτική και VBAC». Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, τρεις στις τέσσερις γυναίκες (ποσοστό 76%) γέννησαν με φυσιολογικό τοκετό μετά από καισαρική τομή στο συγκεκριμένο μαιευτήριο το 2015. 

«Το ποσοστό αυτό επιβεβαιώνει ότι μια γυναίκα με φυσιολογική εγκυμοσύνη έχει πολλές πιθανότητες να γεννήσει κολπικά μετά από καισαρική τομή. Αυτό αποδεικνύει πως με τη σωστή συνεργασία και τη στήριξη των φορέων η αλλαγή είναι εφικτή», κατέληξε ο κ. Μπιλάλης.